Jest wiele czynników wpływających na rozwój mowy oraz poznanie języka polskiego przez dzieci, ale jednym z głównych jest głośne czytanie. Warto rozpocząć tę czynność już w okresie prenatalnym. Stwierdzono, że w trzecim trymestrze ciąży dziecko reaguje na bodźce dźwiękowe, co oznacza, że zaczyna słyszeć. Słyszy zarówno dźwięki płynące z ciała mamy – na przykład bicie jej serca oraz dźwięki docierające do niego z zewnątrz (np. głosy rodziców, muzykę czy inne odgłosy, które towarzyszą naszemu codziennemu życiu).

Od tych pierwszych chwil po wkroczeniu w świat dźwięków dziecko tworzy wzorzec prawidłowej mowy i osłuchuje się z językiem. Warto więc rozmawiać z nienarodzonym maluszkiem oraz czytać mu książki.

Gdy dziecko przychodzi na świat doskonale zna już głos mamy i taty, kojarzy też dźwięki, które w czasie ciąży uspokajały mamę. Rozpoznaje też te wiersze i opowiadania, które przyczyniały się do radosnego nastroju mamy, a tym samym maluszka. Dlatego ważne jest, by po urodzeniu się dziecka czytać mu jeszcze więcej. W ten sposób najmłodsi uczą się rozumieć mowę, czyli tworzy tzw. słownik bierny. Ta prawidłowość jest związana z kolejnością dojrzewania poszczególnych ośrodków w mózgu odpowiedzialnych za rozumienie oraz artykułowanie mowy. Nauka mowy rozpoczyna się, więc tak naprawdę od momentu, kiedy niemowlę zaczyna być otaczane mową. Czytanie pozwala dziecku zapoznać się z poprawnością językową, z odpowiednim akcentem, rytmem. W późniejszym wieku dziecko rozwija słownictwo oraz uczy prawidłowej budowy zdań i pytań.

Bardzo ważny jest sposób czytania dzieciom. Nie wolno nam popadać w monotonię i czytać w „szkolny”, nudny sposób. Nie można czytać książki, nie skupiając się na jej treści. Ważna jest empatia i zaangażowanie czytającego. Dobrze jest gestykulować (jedną ręką) i naśladować mimikę bohaterów. Wczuwając się w emocje postaci, należy uważać, by nie popaść w przesadę zwłaszcza, jeśli historia jest straszna, a my czytamy ją małemu lub bardzo wrażliwemu dziecku. Zadaniem rodzica jest dostosowanie natężenia emocji, szczególnie negatywnych, do poziomu tolerancji dziecka.

Należy zwrócić uwagę na wybór książek. Książka musi być  estetyczna, bez błędów merytorycznych i językowych. Warto jest posiadać takie pozycje, w których na przykład dziecko czytało by razem z dorosłym, poprzez nazywanie obrazków umieszczonych w tekście. Dobrze jest, gdy w treści znajdują się wyrazy dźwiękonaśladowcze, które dziecko może powtarzać (np.: kap, kap…, miau, miau…., ko, ko…). Przy wyborze książek polecam zaczerpnąć inspiracje z tzw. „złotej listy.” To spis pozycji, które są polecana przez Fundację ABC XXI Cała Polska czyta dzieciom. Można ją znaleźć na stronie www.calapolskaczytadzieciom.pl/zlota-lista.

Zachęcam do głośnego czytanie swojemu dziecku codziennie, o stałej porze, minimum 20 minut dziennie.

Monika Sztulc – logopeda ogólny
Literatura:

• N. i K. Minge „Jak kreatywnie wspierać rozwój dziecka?”
• www.parenting.pl
• www.przychodnia.pl/logopedia/
• www.berek.pl